Vrijdag 24 september 2021 - Concert Petruskerk Hilvarenbeek in samenwerking met organist Ad van Sleuwen - Schilderijententoonstelling van Moessorgski
De pianocyclus Schilderijententoonstelling behandelt een muzikale impressie van tien schilderijen gemaakt door de Russische kunstenaar Viktor Hartman (1834 ñ 1873), die architect, ontwerper, volksschilder en beeldend kunstenaar was in Sint Petersburg. Hartmans veelzijdige oeuvre omvat ook balletontwerpen en stedenbouwkundige objecten waaronder de gigantische poort voor de stad Kiev. De componist Modest Moessorgski bezocht in 1874 een herdenkingstentoonstelling over Hartman die dat jaar was overleden. Moessorgski kwam op het idee de indrukken van de tentoonstelling in muziek om te zetten. Het werd een rijk gevarieerd werk en een van de meest spraakmakende pianocomposities van de negentiende eeuw. Mede door de fantastische bewerking voor symfonieorkest (1922) door de Fransman Maurice Ravel (1875 ñ 1937) werd de Schilderijententoonstelling een grote klassieke hit.
De Schilderijententoonstelling begint met een wandeling, de Promenade genoemd. Tussen de meeste schilderijen keert het thema van de Promenade terug. De schilderijen: 1. Gnomus. Een strompelende, mismaakte dwerg. 2. Het oude kasteel. Een troubadour zingt een treurig lied. 3. Tuileries. Spelende kinderen in een park in Parijs. 4. Bydlo. Het moeizaam voort sjokken van een Poolse ossenwagen. 5. Ballet van kuikens. Ballet van kuikentjes in hun eierschalen 6. Samuel Goldenberg. De rijke Samuel Goldenberg in discussie met een arme geloofsgenoot. 7. Limoges. Markttafereel. 8. Catacomben. De koning van de dood. 9. Baba Yaga. Sprookjesheks in haar griezelige hut, plus een heksensabbat. 10. De grote poort van Kiev.
Daarnaast speelt: Ad van Sleuwen ook een orgelwerk van Georgi Alexandrowitsch Muschel (1909-1989). Uit de Orgelsuite over Oezbeekse themas: Aria, Toccata en Het KlarinetNsemble ook de Nacht op de kale berg van Moessorgski.
Ad van Sleuwen was van 1975-2015 verbonden aan het Conservatorium te Tilburg, als docent orgel, muziekgeschiedenis, theoretische vakken en uitvoeringspraktijk. Hij nam ruim twintig cds op en concerteerde in bijna alle landen van West- Europa evenals in Rusland en Zuid-Afrika. In 2018 ontving hij van de Parijse AcadÈmie Arts-Sciences-Lettres de "MÈdaille de Vermeil" voor zijn muzikale inspanningen om de Franse orgelcultuur buiten Frankrijk te bevorderen. Sinds 1970 is hij verbonden als organist aan de Petruskerk te Hilvarenbeek.
Modest Moessorgski (1839-1881) kende, in de greep van alcohol en eenzaamheid, een trieste levensloop. Hij werd door zijn collegaís keer op keer geholpen met zijn zeer aparte composities: het vak van instrumentatie was niet zijn sterkste punt. Hij had zelfs geen opleiding als componist. Hij schreef op wat hij goed vond klinken. Met name Rimski-Korsakov (1844ñ1908) heeft veel werken van hem veranderd, zo ook de Nacht op de kale berg.
Muschel werd geboren in Tambov, en rondde in 1936 zijn studie af aan het Conservatorium in Moskou. Hier studeerde hij piano en compositie. We treffen hem later in Tasjkent waar hij vanaf 1944 de compositieklas van het Conservatorium leidt. Muschel was een van de pioniers van de klassieke muziek in Oezbekistan waar hij ook de volksmuziek bestudeerde. Is de Aria uit de te spelen Suite nog redelijk gebaseerd op Romantische ideeÎn, in de Toccata horen we veel terug van de volksmuziek uit Oezbekistan zoals de bonkige ritmiek en de parallel harmoniek.